O zdrowie zębów swojego dziecka powinieneś dbać już od jego narodzin. Dlaczego? Jama ustna niemowląt ma sporo dziąsłowych fałdów i zachyłków, gdzie może zalegać pokarm, który jest przyczyną stanów zapalnych oraz pleśniawek.
Zęby mleczne zaczynają się wyrzynać już kilka miesięcy po urodzeniu i trwa to do około 30 miesiąca. Bardzo ważne jest wprowadzenie regularnego mycia jamy ustnej jako codziennego nawyku. W pierwszych latach życia obowiązek dbania o zęby spoczywa wyłącznie na rodzicach. Jak zadbać o pojawiające się zęby Twojego maluszka?
Na etapie, kiedy nie ma jeszcze widocznych zębów wystarczy przemywanie dziąseł gazikiem nasączonym wystudzoną, przegotowaną wodą. Gdy zaczną pojawiać się pierwsze ząbki, niezbędna staje się szczoteczka do zębów dostosowana do wieku dziecka. Na początek wystarczy miękka silikonowa nakładka na palec dla rodzica. Od początku warto też używać pasty do zębów. Pierwszy etap to pasta bez dodatku fluoru, a gdy dziecko nauczy się wypluwać można wprowadzić pastę z fluorem. [1] Zdaniem prof. Marii Borysewicz-Lewickiej, kierownika Kliniki Stomatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, bez stosowania past z fluorem nie da się skutecznie walczyć z próchnicą. Fluor hamuje demineralizację szkliwa oraz wspomaga jego naprawę, czyli jego remineralizację. [2]
Zwracaj uwagę na to, co dziecko wkłada do buzi. Smoczki oraz gryzaki przed podaniem umyj pod bieżącą wodą lub polej wrzątkiem. Myj je kilka razy w ciągu dnia. Nigdy nie mocz smoczków w słodkich płynach i nie podawaj dziecku, bo to najprostszy sposób na próchnicę.
Jak dbać o zęby niemowlaka?
Pamiętaj, że małe dziecko nie umyje samodzielnie zębów. Do 7 roku życia rodzice powinni aktywnie uczestniczyć w zabiegach higienicznych. Do mycia zębów u dziecka należy nałożyć ilość pasty odpowiadająca wielkością ziarenku ryżu. Szczoteczka dla niemowlęcia powinna mieć małą główkę i bardzo miękkie włosie. Z kolei szczoteczka dla małego dziecka powinna mieć mniejszą główkę i szeroki trzonek, ułatwiający trzymanie dziecięcą rączką. Szczoteczki dziecięce często posiadają ogranicznik, który zapobiega zbyt głębokiemu włożeniu do ust. Zęby najmłodszych powinno się myć przynajmniej 2 razy dziennie, w szczególności przed snem. Higiena jamy ustnej nie musi być nudna! Mycie zębów niemowlaka powinno odbywać się regularnie i najlepiej zaaranżować je w formie zabawy lub przy akompaniamencie dziecięcych piosenek, oczywiście pod kontrolą osoby dorosłej.
Pamiętaj, że szczoteczkę należy wymieniać standardowo co 3 miesiące, lub po przebytej chorobie. Każdy z członków rodziny powinien mieć własną szczoteczkę. Między jednym a drugim myciem zębów, szczoteczkę należy pozostawić do wyschnięcia. Szczoteczki domowników nie powinny stykać się z innymi, aby uniknąć przenoszenia bakterii chorobotwórczych.
Często pojawiającym się schorzeniem u najmłodszych i rozwijającym się szybko jest tzw. próchnica butelkowa. Choroba ta rozwija się w bardzo szybkim tempie i rozprzestrzenia po wszystkich ząbkach. [3] Przyczyną tej choroby jest zezwalanie niemowlętom oraz małym dzieciom na zasypianie z butelką, oraz nocne karmienie dziecka po 1 ukończeniu 1 roku życia. Aby zapobiec rozwojowi próchnicy butelkowej u dzieci nie powinieneś pozwalać aby dziecko zasypiało z butelką, oraz podawać produktów z cukrem po wieczornym myciu zębów.
Pierwsza wizyta u dentysty – kiedy?
Pierwsza wizyta w gabinecie dentystycznym zalecana jest już w pierwszym rok życia dziecka. Podczas takiej wizyty stomatolog udzieli porad dotyczących higieny jamy ustnej i diety malucha. Następna wizyta powinna odbyć się około drugiego roku życia. Najlepiej aby pierwsze wizyty miały charakter adaptacyjny. Mają pomóc dziecku zapoznać z lekarzem oraz gabinetem dentystycznym. Na kolejne wizyty warto zgłaszać się w odstępach 3-4 miesięcznych, aby dziecko pamiętało jeszcze poprzednią wizytę. Częste wizyty pozwolą również na wykrycie nowopowstałych zmian próchnicowych, i je jak najszybciej wyleczyć. Warto wybrać się do gabinetu, który posiada doświadczenie i odpowiednie podejście do leczenia dzieci.
Lakowanie zębów – czy warto?
Lakowanie zębów to zabieg profilaktyczny. Celem lakowania jest zabezpieczenie zębów przed próchnicą. Najbardziej narażone na rozwój próchnicy są zęby trzonowe, ponieważ na ich powierzchni znajdują się zagłębienia ułatwiające żucie i rozdrabnianie pokarmów. Niestety w tych szczelinach najczęściej gromadzi się płytka nazębna, która jest główną przyczyną powstawania próchnicy. Dlatego ich górną powierzchnię zabezpiecza się lekiem, chroniącym przed rozwojem próchnicy w bruzdach. Szczególnie narażone na próchnicę są zęby trzonowe i przedtrzonowe, zwykle ciężko je doczyścić. Najlepiej poddać je zabiegowi lakowania jak tylko się pojawią. Na czym polega lakowanie zębów? Lakowanie jest zabiegiem całkowicie bezbolesnym. Na początku zabiegu stomatolog dokładnie oczyszcza powierzchnię zęba, urządzeniem przypominającym szczoteczkę elektryczną. [4] Po dokładnym oczyszczeniu na powierzchnię zęba nanosi się preparat wytrawiający. Preparat trzeba dokładnie usunąć, a następnie wysuszyć ząb. Lak ma postać płynną, po jego nałożeniu należy utwardza się go lampą. Dzięki temu powierzchnia zęba nie jest narażona na próchnicę.
Inną metodą walki z próchnicą u dzieci jest lapisowanie. Zabieg lapisowania przeprowadzany jest w gabinecie stomatologicznym. Polega na nasączeniu powierzani zębów specjalnym preparatem chroniącym przed rozwojem próchnicy. Zmiany próchnicowe które pojawiły się na powierzchni zębów zatrzymują się, a delikatne zęby mleczne ulegają utwardzeniu. Dzięki zabiegowi lapisowania próchnica nie atakuje pojawiających się zębów stałych.
Dostępne są 2 rodzaje lapisowania:
– lapisowanie azotanem srebra, który nazywany jest diabelskim kamieniem. Efektem ubocznym zastosowania tego preparatu jest zabarwienie powierzchni zębów na czarny kolor. Dzieje się tak na skutek wytrącania się srebra. Reakcja ta zachodzi jedynie w miejscu rozwoju próchnicy. Czernią pokryte są więc wyłącznie zęby ze zmianą próchnicową – a nie zdrowe. Preparat przez swoje właściwości antybakteryjne, doskonale zabezpiecza uzębienie dzieci.
– lapisowanie chlorkiem cynku, nazywane lapisowaniem na biało lub bezbarwnym. Nie pozostawia ono na zębach czarnych odbarwień. Metoda ta jest przeznaczona do drobnych zmian próchnicowych. Jeśli próchnica jest zaawansowana, chlorek cynku będzie mniej skuteczny niż azotan srebra. Dlatego po zaobserwowaniu u dziecka przebarwień na zębach, nie warto zwlekać z umówieniem wizyty u stomatologa. Zamiast wiercenia, można przeprowadzić bezbolesne lapisowanie. Lapisowanie nie przyniesie skutku, jeśli nie zmienią się codzienne nawyki związane z żywieniem i higieną jamy ustnej. Pamiętaj, że pojawiający się problem próchnicy jest sygnałem, że należy zmienić nawyki higieniczne oraz żywieniowe. Warto pomyśleć także o działaniach profilaktycznych takich jak lakowanie lub fluoryzacja.
Źródło:
[1] https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/jak-pielegnowac-zeby-u-dzieci – dostęp z dn. 05.01.2023r.
[2] https://1000dni.pl/7-12-miesiecy/jak-dbac-o-zeby-u-dziecka-aby-nie-dopuscic-do – dostęp z dn. 05.01.2023r.
[3] Szczepańska J. i wsp., Zalecenia higieniczne w obrębie jamy ustnej dla dzieci i młodzieży, Nowa Stomatol 2015; 20(3): 125-130
[4] https://www.medonet.pl/zdrowie,lakowanie-zebow—opis-zabiegu–przebieg–wskazania,artykul,1729804.html dostęp z dn. 5.01.2023r.
[5] http://www.allecoudent.pl/blog/169-czym-jest-lapisowanie-zebow-i-czy-warto-je-zastosowac dostęp z dn. 5.01.2023r.
